Voorafgaand aan de verkiezingen pleitten wij bij absoluut vzw voor structurele veranderingen in het zorgsysteem. De beleidsnota van de minister bevat enkele positieve aanknopingspunten, maar laat ook vragen open. Wij blijven de beleidsmaatregelen kritisch opvolgen en herhalen onze oproep tot structurele oplossingen die écht het verschil maken voor mensen met een handicap.
Om onze visie te delen en het gesprek aan te gaan, hebben we minister Gennez een brief gestuurd met onze standpunten.
Perspectiefplan 2040
De eerste belangrijke stap is het opstellen van een Perspectiefplan 2040. Een helder plan van aanpak is essentieel om doelgericht te werken, en we zijn blij dat dit proces meteen intersectoraal wordt aangepakt. Uiteraard werken wij hier graag aan mee, en hopen we actief betrokken te worden. Vooral op vlak van persoonsvolgende financiering hebben wij binnen onze vzw heel wat expertise. Wij geloven sterk in de kracht van dit systeem, omdat het bijdraagt aan goede zorg en ondersteuning. Dat is zeer belangrijk voor onze leden, met als centrale focus: de kwaliteit van leven van de persoon met een handicap.
Wachtlijsten wegwerken
Wij vroegen voor de verkiezingen een fundamentele herziening van het systeem om de wachtlijsten aan te pakken. De beleidsnota zet een stap in de goede richting door de wachttijd voor prioriteitengroep 1 (PG1) wettelijk vast te leggen op maximaal 18 maanden. Wij zijn tevreden dat dit wettelijk zal worden verankerd. Voor prioriteitengroep 2 en 3 (PG2 en PG3) blijft het beleid vaag. De nota spreekt over “alternatieve zorg- en ondersteuningsnoden”, maar zonder concrete invulling blijft dit voor velen onvoldoende.
Wij benadrukken dat, volgens ons, een herziening van het hele systeem nodig is, ook voor PG2 en PG3. Kleine aanpassingen zullen niet voldoende zijn om de kern van het probleem aan te pakken. Mensen op de wachtlijst steeds opnieuw vertellen dat ze moeten “zoeken naar andere oplossingen” ondermijnt het principe van
vraaggestuurde zorg en ondersteuning. Wij blijven sterk geloven in de persoonsvolgende financiering en willen hier absoluut geen stappen terugzetten.
Mensen op de wachtlijsten verdienen meer dan vage beloftes. We hopen dat de regering bereid is om samen met ons en andere organisaties te zoeken naar structurele oplossingen die echt vooruitgang bieden. Onze verwachtingen liggen hoger dan “ervoor zorgen dat degene die wachten ondertussen ook geholpen worden”. We verwijzen hiervoor graag naar onze voorstellen van voor de verkiezingen. Deze lees je hier.
Kinderen en jongeren met een handicap
Wij zien hoopvolle ontwikkelingen voor kinderen en jongeren met een handicap. De beleidsnota benadrukt de noodzaak van oproeien in de gezinscontext. Er wordt duidelijk gekozen voor ondersteuning binnen die gezinscontext, dus via een PAB en mobiele of ambulante begeleiding.
Een belangrijke nieuwe rol is die van trajectbegeleider, die gezinnen moet helpen om hun weg te vinden binnen de verschillende ondersteuningsmogelijkheden. Dit kan een grote stap vooruit zijn, op voorwaarde dat deze begeleider onafhankelijk blijft en geen eigen aanbod heeft. Alleen zo kunnen we vermijden dat ouders met belangenconflicten geconfronteerd worden.
Wij zien echter ook gemiste kansen om bij het PAB echt stappen vooruit te zetten zoals:
Administratieve vereenvoudiging bij PAB en MFC
De beleidsnota belooft minder administratie bij de combinatie van PAB (Persoonlijke-Assistentiebudget) en MFC (Multifunctioneel Centrum). Dit is goed nieuws, want de huidige administratieve last is voor veel gezinnen een enorme belasting.
Hoewel wij elke vorm van administratieve vereenvoudiging toejuichen, blijven we ons afvragen waarom de combinatie van MFC en PAB nog steeds zo ingewikkeld blijft. Waarom blijft het PAB hierin zo anders en blijven we op onze honger zitten rond gelijke bestedingsmogelijkheden voor zowel kinderen, jongeren als volwassenen? Een herziening van het systeem zou veel van deze problemen oplossen. Naar aanleiding van de verkiezingen deden wij een voorstel om de situatie van minderjarigen met een handicap te verbeteren. Dit lees je hier.
Overgang van jeugdhulp naar PVB
Voor de beleidsnota werd gepubliceerd, hebben wij al een voorstel doorgegeven aan het VAPH om de overgang van jeugdhulp (MFC en PAB) naar een PVB eenvoudiger te maken. Uit de beleidsnota blijkt dat de minister dit ook als prioriteit ziet en stappen wil zetten om deze overgang te vereenvoudigen. We zijn blij dat deze nood nu wordt erkend. Anderzijds wordt hier ook niks aangepakt aan de onderliggende oorzaak: het grote verschil tussen minder- en meerderjarigen.
Het is positief dat er extra aandacht komt voor de ingrijpende periode waarin jongeren met een handicap de school verlaten. De minister belooft hierop in te zetten door middel van tijdige ondersteuning via jobcoaches en reguliere diensten, dat lijkt ons zeker een goede stap.
Inzetten op inclusie vanaf jonge leeftijd
De beleidsnota benoemt expliciet inclusie als doel. Maar gezinnen die nood hebben aan ondersteuning om inclusieve keuzes te maken, krijgen vaak geen PAB toegekend omdat hun situatie niet als prioritair gezien. Hierdoor blijven kansen liggen en kan inclusie vaak pas starten als het kind of de jongere meerderjarig is.
Complexe ondersteuningsvragen
Er zijn burgers die complexe ondersteuningsnoden hebben. Denk hierbij aan personen met een verstandelijke handicap in combinatie met een psychische kwetsbaarheid, of mensen met een handicap die geïnterneerd of gedetineerd zijn.
We zijn tevreden om te zien dat de beleidsnota de bestaande inspanningen voortzet. De aanpak die de afgelopen jaren werd ontwikkeld voor deze doelgroep zal verder worden uitgerold. Het stimuleren van intersectorale samenwerking blijft een prioriteit, zodat de verschillende sectoren samen ondersteuning kunnen bieden waar dat nodig is. Ook hier denken wij graag mee verder over oplossingen.
En nu?
Op 18 december volgt een stemming over de beleidsnota in het Vlaams Parlement. Minister Gennez heeft in de media meermaals aangekondigd dat ze haar beleid in overleg met de sector zal uitvoeren. Wij staan klaar om actief samen te werken en de regelgeving te verbeteren in het voordeel van mensen met een handicap.
Absoluut vzw blijft actief deel uitmaken van #Dakantochnie (www.dakantochnie.be), een initiatief waarin gebruikersorganisaties, bijstandsorganisaties en koepels van vergunde zorgaanbieders de handen ineen slaan. Samen streven we naar een gedeeld plan van aanpak dat burgers met een handicap ondersteunt om een volwaardige plek in de samenleving in te nemen. We hebben de hand gereikt naar de nieuwe minister om samen aan de slag te gaan. We hopen dan ook snel rond de tafel te zitten voor een constructief gesprek.